Elk onderzoek, of het nou een paper is of je scriptie, begint met het formuleren van je onderzoeksvraag. Wat ga je precies onderzoeken en welke doelen heb je met jouw onderzoek? Pas als je een goede onderzoeksvraag op papier hebt staan, kun je aan de slag. Maar hoe ga je te werk? Hoe formuleer je jouw onderzoeksvraag?
Geen goede onderzoeksvraag zonder voorwerk. Het voorwerk bestaat uit het stellen van vragen. Wat is er al onderzocht binnen jouw vakgebied? Waar is nog ruimte om nieuw onderzoek te doen? Zijn er binnen jouw onderzoeksgebied tegenstrijdige resultaten gevonden? Wat is het voordeel van het beantwoorden van jouw onderzoeksvraag? En belangrijk, wie heeft er wat aan het antwoord van jouw onderzoeksvraag?
Na het beantwoorden van bovenstaande vragen heb je waarschijnlijk al een goed idee van waar je onderzoeksvraag naar toe moet. Maar voordat je verder gaat, is het verstandig om eerst na te denken over je hypothesen. Een hypothese is een toetsbare verwachting van wat je denkt dat je gaat vinden met je onderzoek. Meestal gaat het om de relatie tussen twee of meer factoren of variabelen. Een hypothese moet altijd toetsbaar (meetbaar) zijn. Daarnaast is het bij een wetenschappelijke hypothese belangrijk dat je oorzaken kunt uitsluiten. Je toetst namelijk of iets op toeval gebaseerd is of niet.
Een voorbeeld: eenhoorns bestaan. Goede of slechte hypothese?
Deze hypothese is niet goed, want niet toetsbaar. Ook al heeft nog niemand ooit een eenhoorn gezien, dat wil niet zeggen dat ze niet bestaan. Misschien verstoppen de beesten zich wel en hebben we ze daarom nog nooit gezien. Bedenk dus altijd: een hypothese moet wel te toetsen zijn.
Als je jouw hypotheses hebt opgesteld, ben je weer een stap dichter bij het formuleren van je onderzoeksvraag. Je weet nu namelijk wat je wilt gaan onderzoeken en wat je verwachtingen zijn. Het is belangrijk dat jouw onderzoeksvraag een vraag is die de lading dekt. Vraag jezelf af of de opgestelde hypotheses gezamenlijk antwoord geven op de onderzoeksvraag. Als dit het geval is, kun je definitief aan de slag met je onderzoek. Let op: de onderzoeksvraag is niet hetzelfde als de titel voor je paper of scriptie. Voor de titel gelden weer andere eisen.